Kadir Kurtak: Uzak İhtimal

Uzak İhtimal:

        Öncelikle 2008 yapımı olan bu filmin seçilmesindeki amaç Türk sinemasında çok kez işlenmiş olan bilinen bir konuyu genç yönetmen Mahmut Fazıl Çoşkun’un güçlü bir sinema diliyle klişelere ve stereotiplere takılmadan kendine has üslubuyla anlatması olarak ifade edilebilir. Ayrıca yönetmenin ikinci filmi olan Yozgat Blues adlı yapımın önümüzdeki günlerde gösterime gireceğinin düşünürsek yönetmeni daha iyi anlayabilmemiz için ilk filmi anlamanın önemi biraz daha artmaktadır.

Uzak İhtimal: Örülmüş Duvarlar Arasında

      Film İstanbul’un Galata Kulesi yakınlarında geçen bir öyküyü anlatmaktadır. Musa köyünden İstanbul’a tayini çıktığı için gelmiş genç bir müezzindir. Kaldığı dairenin bitişiğinde hristiyan bir kız olan Clara oturmaktadır. Annesi onu kilisede doğurup ölmüştür Clara onu büyüten rahibeyle birlikte yaşamakta ve yatalak rahibenin bakımını yapmaktadır. Musa kilisede ayin izlerken tanıştığı Yakup’un Clara’nın babası olduğunu öğrenmesiyle birlikte bu üçlüyü birbirine bağlayan samimi duygular gelişir.

      Öncelikle hikayenin geçmiş olduğu mekanın Galata kulesi olduğunu karakterler tarafından duymamız bu semtin çok kültürlülüğüne ve inanç çeşitliliğine vurgu yapmaktadır. Şöyle ki semtte hem camii hem kilise vardır ve aynı zamanda ülkenin genelini yansıtmasa da bu semtte rahibe ve müezzin yani iki ayrı dinin mensubu komşu olabilmekte ve toplum bu durumu hiçbir şekilde yadırgamamaktadır.  Musa aldığı imam hatip eğitimi ve taşrada büyümüş olmanın da vermiş olduğu çekingenlikle hareket eder. Bunun sonucunda da sosyal yaşamda kendini istediği gibi ifade edemediği görülmekte ve genelde insan ilişkilerinde edilgen taraf olarak görülmektedir. Filmin iki ana karakteri olan Clara ve Musa çeşitli sebeplerle benzerlik taşımaktadır. Şöyle ki; Clara’da Musa gibi kendisini dinin öğretilerine adamış hayattan maddi manevi beklentisi olmayan toplum içinde silik olarak nitelendirilebilecek bir karakterdir. Musa’da toplum içinde aynı şekilde pasif ve silik bir karakterdir. Her ikisinin de özel hayatları yoktur ve arkadaş çevreleri hiç yoktur. Bu noktadan hareketle yönetmenin çizmiş olduğu karakterler, incelikli şekilde tahlil edildiği zaman görülmektedir ki, din adamları dini yönden kendilerini geliştirmeye çalıştıkça ve dinin öğretilerini yerine getirdikçe toplumda kaçınılmaz son olarak silik ve söyleyecek sözü olmayan karakterlere dönüşmektedirler.

       Musa’nın dini görevli olması nedeniyle sosyal yaşamında bazı imtiyazlara sahiptir. Örneğin devletin o’na vermiş olduğu lojmanda kalabilmek gibi. Clara ise, geçimini sağlayabilmek için kilisede bağış toplamaktadır. Aynı zamanda Hristiyan  işadamlarının yardımına muhtaç bir şekilde yaşamaktadır. Bu bağlamda bakıldığı zaman, farklı dinlere inanan din görevlilerine eşit haklar sunulmadığı görülmektedir.

     Musa’nın din görevlisi olması ve başka dine mensup birisine ilgi duyması toplum tarafından olmayacak bir durum olarak algılandığı için cami imamı, cemaat ve çevresindeki insanlar Musa ve Clara’nın birlikte olması veya görüşmesi durumuna ihtimal vermemektedir. Cami imamı Musa’yı eve davet ettiği bir öğlen yemeğinde sözlü nişanlı olup olmadığını sorar ve hayır cevabı alır. İmam bu konuyu öğrenmek için biraz daha ısrar edince Musa dayanamaz ve bir görüştüğünün olduğunu söyler bunun üzerine imamın ilk sorusu ‘‘dini bütün bir kız mı nasıl?’’ sorusu gelir. Toplum içindeki değer yargılarının desteklemiş olduğu bu soru toplumun  ve din adamlarının bu tarz bir ilişkiye bakış açılarını göstermektedir.

   Filmin son kısımlarına doğru artık müezzin Musa’nın filmin başlarında kendisine bile itiraf etmeye çekindiği aşk bütün  benliğini sarmıştır. Şile gezisinde birlikte fotoğraf çektirdikleri sahnede Musa Clara’ya yakın durmaktan çekinir ve biraz uzakta durur öylece fotoğraf çektirirler. Bunun üzerine fotoğrafçı biraz daha yakın durmaları gerektiğini söyler ama Musa buna karşı çıkar ve böylece çekmesini söyler. Musa,  Clara’yı çok sevmesine ve istemesine rağmen böyle bir yakınlaşmaya cesaret edemez. Filmin odak noktasından birisi olan cesaret konusunda Musa yine cesur davranamaz. Ve aslında filmin son sahnesinde Clara’ya gitme bile demeyişi en başından beri bu yakınlaşmanın cesaret edemediği bir ilişki olduğunu bize hissettirir.