Üstü Kalsın’ı izlediğimde, Hakan Gerçek’in sesiyle hayat bulan Cemal Süreya şiirlerini dinlediğimde epey etkilenmiştim. Şiir, gerçekliğin, hayatın tam ortasında duran fakat herkesin fark edemeyeceği bir edebi türdür bana göre. Bu nedenle belki okuyucuya çok yakın olmasına karşın aynı okuyucudan önemli bir çaba talep eder şiir. Gerçek’in sahnelediği Üstü Kalsın’da şiir hakkındaki düşüncelerimi, duygularımı doğrular nitelikteydi. Hatırlıyorum, oyunu izleyip de İstiklal Caddesi’ne çıktığımda uzun bir süre kendimi toparlayamamıştım. İstiklal Caddesi’nin büyüleyiciliği artmıştı. Normalde kurduğum hayaller ise biraz biraz yavanlaşmıştı.
İki veya üç sene evveldi Üstü Kalsın ile yollarımın kesiştiği. Sonrasında, bu sene Maya Cüneyt Türel Sahnesi’ni tanıdım.
İstiklal Caddesi, Halep İş Hanı, Kat:2’de yer alan Maya Cüneyt Türel Sahnesi tiyatrogerçek’le doğrudan bağlantılı. Çoğunlukla tiyatrogerçek’in oyunlarını sahneye koymalarına rağmen sadece bu oyunlarla sınırlı kalmıyorlar. Ayrıca sergilenen oyunlar dışında, fuaye alanında edebiyat söyleşileri veya oyun yazma atölyeleri gibi etkinlikler de gerçekleştiriyorlar. Yani amaçları, bir oyun izleyip terk edilen tiyatro mekanından çok Maya Cüneyt Türel Sahnesi’nin imkanlar dahilinde bir kültür merkezine dönüşmesi.
Maya Cüneyt Türel Sahnesi tercihen portre oyunları sergiliyor. Van Gogh veya Cemal Süreya’nın Üstü Kalsın’ı sergilenen portre oyunlara güzel örnekler. Bu yıl ise tiyatrogerçek’in sahneleyip, Hakan Gerçek’in oynadığı yeni oyunlarıyla karşımızdalar. “Clarence Darrow” u merkez alan Savunma.
“Yine bir portre sahneliyoruz.Van Gogh ve Cemal Süreya’dan sonra bir avukat Clarence Darrow. Oyun günümüze yansımalarıyla izleyenleri şaşırtıyor. Herkesin görmesi gerekir, duyması gerekir, düşünmesi gerekir… İnsan hakları savunucusu Clarence Darrow 1857-1938 yıllarında yaşamış ama baktığımızda o günün davaları 2014’e ışık tutuyor. Oyunun her cümlesi hayat buluyor, sanki canlı gibi. Tarihe tanıklık ettiğiniz Savunma’da kendinizi sadece “seyirci” olarak hissetmiyorsunuz, oyunun bir parçasısınız aynı zamanda. İnsan hakları deyince, bir parçası olmamak mümkün değil!”
Peki Clarence Darrow kim?
” Clarence Seward Darrow (18 Nisan 1857, Ohio–13 Mart 1938, Chicago, ABD),ABD‘li avukat. Savunma avukatı olarak girdiği birçok dramatik cinayet davasıyla ABD hukuk tarihine geçmiştir. Konuşmacı, tartışmacı ve değişik konuları ele alan bir yazar olarak tanınır.
Ateşli bir kölelik karşıtı olan Amirus Darrow ile kadın ve kadınlar için oy hakkı savuncusu olan Emily (Eddy) Darrow’un çocuğuydu. Michigan Üniversitesi Hukuk Okulu’nu bitirdikten sonra 1878’de Ohio barosuna kabul edildi. 1887’de Chicago‘ya taşındı ve Haymarket Ayaklanması‘nda (4 Mart 1886) cinayetle suçlanan Anarşistlerikurtarma girişimlerine katıldı. Sonradan Illinois valisi olan yargıç John Peter Altgeld ile arkadaşlığı sayesinde, 1890’da Chicago kent yönetimi avukatlığına atandı; ardından da Chicago and North Western Railway şirketinin avukatlığını üstlendi. Pullman Grevi’yle (Mayıs-Temmuz 1881) ilgili davada mahkemeye hakaret ettikleri gerekçesiyle federal hükümetçe haklarında dava açılan ve tutuklanan Amerika Demiryolu Sendikası başkanı Eugene V. Debs ve öteki sendika önderlerini savunmak üzere demiryolu şirketindeki görevini bıraktı. Debs ve arkadaşlarının hüküm giymelerine ve kararın ABD Yüksek Mahkemesi‘nce de onaylanmasına karşın, Darrow iş hukuku ve cinayet davaları avukatı olarak ülke çapında ün kazandı. Pennsylvania antrasit kömür madeni grevi (1902-03) sırasında hakem mahkemesinde grevci işçileri temsil etti; sorgulama sırasında yalnızca maden işçilerinin çetin çalışma koşullarını değil, madenlerde çalıştırılan çocuk işçilerinsayısının yüksekliğini de kamuoyunun gözleri önüne serdi. 1907’de eski Idaho valisi Frank R. Steunenberg’i öldürmekle suçlanan radikal işçi önderi William D. Haywood‘un beraat etmesini sağladı. Los Angeles Timesbinasını dinamitlemekle suçlanan McNamara kardeşlerin, yargılanmaları sırasında beklenmedik bir anda ifade değiştirerek suçu kabullenmelerinin ardından işçi davalarına bakmaktan vazgeçti (1911).
I. Dünya Savaşı‘ndan sonra Darrow, savaşa karşı çıkan ve eyalet güvenlik yasalarını ihlal ettikleri gerekçesiyle haklarında dava açılanları savundu. Chicago’da 14 yaşındaki Robert Franks’i öldürmekle suçlanan Richard Loeb ve Nathan Leopold’u hapisten değilse de, idamdan kurtardı (1924). Tennessee eyaletindeki Dayton’da açılan ünlü davada (10-21 Temmuz 1925), derslerinde Darwin‘in evrim kuramını anlattığı için eyalet yasasını çiğnemekle suçlanan lise öğretmeni John T. Scopes’un savunmasını üstlendi. Sweet Davası’nda (1925-26) ise Detroit‘in bir beyaz mahallesindeki evlerini basan ırkçı bir grupla çatışan Siyah ailenin beraat etmesini sağladı.
Darrow çeşitli zamanlarda Altgeld ve şair Edgar Lee Masters ile ortak çalıştı. Konuşmalarında ve yazılarında closed-shop sistemini ve anlatım özgürlüğünün hiçbir biçimde kısıtlanmamasını savundu; idam cezasına, içki yasağına, koruyucu gümrük tarifelerine ve Milletler Cemiyeti‘ne karşı çıktı.
Kitapları
Yapıtları arasında An Eye for an Eye (1905; Göze Göz) adlı romanı ile Crime: Its Cause and Treatment (1922; Suç: Nedeni ve Tedavisi), The Prohibition Mania (1927, Victor S. Yarros ile birlikte; İçki Yasağı Çılgınlığı ve The Story of My Life (1932; Yaşamöyküm) sayılabilir. David W. Rintels’in oyunlaştırdığı Savunma için Clarence Darrow adlı bir de tiyatro oyunu bulunmaktadır.” (Vikipedi)
“ANCAK BEN ÖZGÜR OLURSAM SİZ DE ÖZGÜR OLABİLİRSİNİZ”
Clarence Darrow
tiyatrogerçek’ ten yeni oyun; yine bir portre!
Hakkınızı savunan biri..
“SAVUNMA”
Günümüze ışık tutan davalarıyla Clarence Darrow.
SAVUNMA’nın her cümlesi her geçen gün diriliyor gibi..
1900 Amerikası 2014 Türkiyesi..
Savunma , ünlü insan hakları savunucusu ve avukat Clarence Darrow’un Haymarket ayaklamasına verdiği destekle temeli atılan hak savunuculuğu göreviyle üstlendiği önemli davalar üzerinden, nefreti mantık ve akılla yenebileceğine inanan ve bu uğurda hayatını ortaya koyan Clarence Darrow’un yaşamına ışık tutuyor.
1911 yılına kadar üstlendiği radikal işçi davalarını takip eden, ırkçılık, savaş karşıtlığı temelli davalarda Edgar Lee Masters ile hazırladığı savunma metinlerinde Darrow , aynı zamanda hak ve nefret kavramlarını sorguluyor.
“Nefretin ve kıyımcılığın insanların yüreklerini denetlemeyeceği bir zamanın geleceğini iddia ediyorum.Birgün gelecek mantıkla ve akıl yürütmeyle her türlü yaşamın korunmaya değer olduğunu anlayacağız.Ve göreceğiz ki , merhamet insanoğlunun gösterebileceği en yüce duygudur.”
*
“En büyük ödülüm, öfkeyi merhametle dengelemek, nefreti sevgiyle yenmek konusunda insanlığa ufak da olsa bir katkıda bulunduğumu bilmek olacaktır.”
Yazan: David Rintels – Irwing Stone
Çeviren: İrem Arslan Aydın
Yöneten: Mehmet Birkiye
Oynayan: Hakan Gerçek
Işık-Dekor Tasarım: Sema Öztaş
Kostüm: Seval İşgören
Ayrıntı bilgi ve rezervasyon:
İstiklal Caddesi, Halep Pasajı, Kat 2, Beyoğlu
Tel: 0 212 252 74 52- 0 530 880 65 31
bilgi@tiyatrogercek.com
Afiş tasarımı: Eray Kula
Afiş fotoğrafı için Akif Çelikel’e teşekkür ederiz
Koordinatör: Feyzan Yılmaz
Son olarak Maya Cüneyt Türel Sahnesi’nin şubat programına bir göz atmanızı, etkinlikleri, sahnelenen oyunlardan da özellikle Savunma’yı kaçırmamanızı tavsiye ederim.
Artistik Bellek 
Reblogged this on gorkemkaara.
LikeLike